Στη λαϊκή μας παράδοση
ο Άγιος Τρύφωνας τιμάται κυρίως ως προστάτης της γεωργίας, ειδικότερα της
αμπελουργίας και γενικότερα της βλάστησης.
Ο Μεγαλομάρτυρας Άγιος
Τρύφωνας καταγόταν από τη Λάμψακο της Μυσίας και μαρτύρησε στη Νίκαια της
Βιθυνίας το 251 μ.Χ. (με αποκεφάλιση). Τα λείψανα του αγίου μεταφέρθηκαν πρώτα
στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα στη Ρώμη, στο ναό του Αγίου Πνεύματος.
Η μνήμη του
γιορτάζεται την 1η Φεβρουαρίου, ενώ οι Δυτικοί τη γιορτάζουν στις 10 Νοεμβρίου.
Η λατρεία του αγίου άκμαζε στην Κωνσταντινούπολη τον 6ο μ.Χ αιώνα.
Πως η Θράκη γιορτάζει
τον Άγιο Τρύφωνα.
Σε καμιά άλλη περιοχή
της Θράκης δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένη η καλλιέργεια του αμπελιού, όσο στην
περιοχή της Στενημάχου. Το φύτεμα των κλημάτων γινόταν πάντα με καινούργιο
φεγγάρι και με ευχές, όπως: «με το καλό», «καλό πιάσιμο». «Ο Αη-Τρύφωνας να
βοηθάει».
Το κλάδεμα ποτέ δεν
άρχιζε πριν από τη γιορτή του Αγίου. Μάλιστα το πρώτο κλάδεμα γινότανε ομαδικά,
μετά τη Θεία Λειτουργία, με πανηγυρικό τρόπο. Ο δρόμος από την εκκλησία ως το
παρεκκλήσι του Αγίου Τρύφωνα στολιζότανε με αψίδες και με πράσινες γιρλάντες,
στις οποίες κρεμούσαν κληματόβεργες με τα τσαμπιά ξερών σταφυλιών, που τα
διατηρούσαν γι’αυτό το σκοπό. Το απόγευμα φούντωνε το πανηγύρι με χορούς,
φαγοπότι και αγώνες διαφόρων μορφών, όπως : πάλης, ιππασίας και κρασοποιίας.
Εκατόν εβδομήντα πέντε
χιλιόμετρα βόρεια από την Αλεξανδρούπολη και μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα
σύνορα με τη Βουλγαρία, βρίσκονται τα Δίκαια.
Οι κάτοικοί του -πρόσφυγες
όλοι- παλιά ήταν εγκατεστημένοι στη γεωργική αυτή περιοχή χωρισμένοι σε τρεις
μεγάλους μαχαλάδες: στους Καβακλιώτες (πρόσφυγες από το Καβακλί της Ανατολικής
Ρωμυλίας), στους Αρβανίτες και στους Δημητράκηδες.
Τα Δίκαια είναι γνωστά
και με την ονομασία Κατίκιοϊ, δηλαδή χωριό του Κατή ή Καδή (του δικαστή). Πιθανόν
στα χρόνια της τουρκοκρατίας να διετέλεσε και έδρα του Κατή.
Το πρωί της γιορτής του
Αγίου οι αμπελουργοί πήγαιναν στην εκκλησία και στο τέλος της Θείας Λειτουργίας
έπαιρναν τον αγιασμό που είχε τελέσει ο ιερέας την ημέρα εκείνη. Μάλιστα στο
Δεμερδέσι (τόπος καταγωγής των προσφύγων του χωριού Καβύλη) ο Μπέης έστελνε το
φύλακα του τσιφλικιού του να πάρει κι αυτός αγιασμό, ένδειξη πως ο μουσουλμάνος
τσιφλικάς σεβόταν και τιμούσε τον άγιο Τρύφωνα.
Όταν σχολούσε η
εκκλησιά, πήγαιναν όλοι στα σπίτια τους, αλλάζαν φορεσιές και αφού έπαιρναν τα
απαραίτητα αμπελουργικά εργαλεία, ξεκινούσαν για τα χωράφια τους. Παρέες - παρέες
έφταναν στ’ αμπέλια και ο καθένας τραβούσε μόνος του για το δικό του. Εριχνε σε
τρία διαφορετικά σημεία λίγο αγιασμό, για να φέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα
κλήματα και στη σοδειά. Δεν έλειπαν βέβαια τα πειράγματα και τα ευτράπελα
μεταξύ των αμπελουργών. Κατόπιν συγκεντρώνονταν όλοι σ’ ένα αμπέλι και άναβαν
φωτιές. Εδώ θα έψηναν μπριζόλες και λουκάνικα.
Θα έτρωγαν αλλά και θα έπιναν. Με τις τσότρες να είναι συνεχώς
κολλημένες στα χείλη τους έπιναν και τραγουδούσαν. Στη συνέχεια θα πήγαιναν και
στα υπόλοιπα χωράφια, για να ρίξουν αγιασμό και σ’ αυτά. Και σήμερα οι
Δικαιώτες συνεχίζουν το έθιμο τούτο.
Βέβαια παρόμοιες
εκδηλώσεις γίνονται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά ο Έβρος πάντα
ξεχώριζε για τις σπάνιες ποικιλίες των αμπελιών του και τον τρόπο που γιόρταζε.
Φέτος έχουμε δύο
όμορφες εκδηλώσεις στα Δίκαια και στο φημισμένο Σουφλί με πολλές παραδοσιακές
νοστιμιές και υπέροχες Θρακιώτικες μουσικές.
Το κρασί και φέτος
έχει την τιμητική του στον Έβρο … Καλή σοδειά !!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου